Байгууллагын түүх
1992 – 1994 он:
1992 онд Монгол Улсын шинэ Үндсэн хууль батлагдаж Нутгийн өөрөө удирдах ёсны байгууллага буюу иргэдийн Төлөөлөгчийн Хурал хэмээх байгууллага нь шинээр бий болж нутгийн захиргааны байгууллагын хосолмол удирдлагын тогтолцоо бүхий иргэдийн өөрсдийн төлөөллийн байгууллага бий болсон түүхтэй. Улсын Их Хурлаас “Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж түүний удирдлагын тухай” хуулийг хэрэгжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай 1992 оны 8 дугаар сарын 21-ний өдрийн 23 дугаар тогтоол гаргаж, Орон нутгийн хурлыг шинэчлэн байгуулах, Засаг дарга нарыг томилох ажлыг 1992 оны 11 дүгээр сард багтаан зохион байгуулахаар заажээ. Орон нутгийн хурлын сонгууль явуулах тухай тусгайлсан хууль гаргаагүй бөгөөд “Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай” хуульд “Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийн удирдлага гэсэн нэг бүлэг (II бүлэг), удирдлагын тогтолцоо (II бүлгийн 7 дугаар зүйл) хурал, түүнийг байгуулах (II бүлгийн 9 дүгээр зүйл) гэсэн зүйлийг шинээр нэмж оруулжээ.
Суманд орон нутгийн хурлыг шинэчлэн байгуулж, Засаг даргыг нэр дэвшүүлэх сонгуулийн ажил явагдаж, сумын 4 багт иргэдийн Нийтийн Хурлууд болж баг бүр хурлаараа сумандаа 2 жилийн хугацаатай тав, таван төлөөлөгч сонгож сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурал (цаашид “ИТХ” гэх)-ын Төлөөлөгчдийг сонгосон ба 1992 оны 09 дүгээр сарын 25-ны өдөр анхдугаар хуралдаанаа хийж Төлөөлөгчдийн бүрэн эрхийг баталгаажуулж байсан байна.
Нийт 20 Төлөөлөгч сонгогдож Монгол ардын хувьсгалт нам (цаашид “МАХН” гэх)-аас 16, нам бус 3, Монголын үндэсний ардчилсан нам (цаашид “МҮАН гэх)-аас 1 тус тус сонгогдож ИТХ-ын анхны даргаар Лхамаагийн Лхагвасүрэн (орон тооны бус) сонгогджээ. Мөн 1993 оны 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн ээлжит хуралдаанаар Цэгмидийн Цэвээнравданыг ИТХ-ын орон тооны бус даргаар сонгосон. Засаг даргаар Галсангийн Жүгдэрнамжилыг сонгон ажиллуулж байжээ.
Тухайн үед сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
МАХН |
ИТХ-ын дарга (1992 он) |
|
2 |
Цэгмидийн Цэвээнравдан |
МАХН |
ИТХ-ын дарга (1993 он) |
|
3 |
Сүрэнгийн Цэдэнбал |
МАХН |
Цагдаа |
|
4 |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
МАХН |
Засаг даргын Тамгын газрын дарга |
|
5 |
Лооройн Баатар |
МҮАН |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
6 |
Төгөөгийн Төмөр-Очир |
МАХН |
Хоньчин |
|
7 |
Даваатын Баттогтох |
МАХН |
Хоньчин |
|
8 |
Цэдэвсүрэнгийн Мягмаржав |
Нам бус |
Малчин |
|
9 |
Идэшийн Эрдэнэсүрэн |
МАХН |
Бугат багийн Засаг дарга |
|
10 |
Түнжингийн Лхагвасүрэн |
МАХН |
Хяргас нуур нэгдлийн ерөнхий хорооны дарга |
|
11 |
Лхамаагийн Цэдэнбал |
МАХН |
Хоньчин |
|
12 |
Нямбуугийн Цэрэнчимэд |
МАХН |
Бугат багийн Засаг дарга |
|
13 |
Тогтохын Батаа |
МАХН |
Хоньчин |
|
14 |
Ёндоны Давааням |
МАХН |
АХГЗ-ны дарга асан |
|
15 |
Үстийн Өвөгдөө |
Нам бус |
Хоньчин |
|
16 |
Цэдэвийн Баасанжав |
МАХН |
Хайрхан багийн Засаг дарга |
|
17 |
Гарьдын Цэзэн |
МАХН |
Өндөр настан |
|
18 |
Сүвдээгийн Цогбат |
МАХН |
Хоньчин |
|
19 |
Галсангийн Жүгдэрнамжил |
МАХН |
Сумын Засаг дарга |
|
20 |
Бандийн Сүхээ |
Нам бус |
Банкны захирал |
1994 – 1996 он:
1994 онд ИТХ-ын ээлжит бус сонгууль явагдаж МАХН-аас 12, МҮАН-аас 3, нам бус 5 төлөөлөгч сонгогдож орон тооны анхны ИТХ-ын даргаар Ёндоны Даваанямыг сонгосон. Засаг даргаар Галсангийн Жүгдэрнамжилыг сонгон ажиллуулж байжээ.
Тухайн үед сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
МҮАН |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
2 |
Цэгмидийн Цэвээнравдан |
МАХН |
Булганхангай ББХК-ны захирал |
|
3 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
МҮАН |
Засаг даргын орлогч |
|
4 |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
МАХН |
Засаг даргын Тамгын газрын дарга |
|
5 |
Даваагийн Нансалжав |
МАХН |
Нийгмийн халамжийн байцаагч |
|
6 |
Нямбуугийн Цэрэнчимэд |
МАХН |
Хоньчин |
|
7 |
Ёндоны Давааням |
МАХН |
ИТХ-ын дарга |
|
8 |
Цэдэвийн Баасанжав |
МАХН |
Хайрхан багийн Засаг дарга |
|
9 |
Галсангийн Жүгдэрнамжил |
МАХН |
Сумын Засаг дарга |
|
10 |
Доржийн Төвхөн |
Нам бус |
Хангай багийн Засаг дарга |
|
11 |
Төмөрийн Буяндэлгэр |
Нам бус |
Бугат багийн Засаг дарга |
|
12 |
Цэндийн Пүрэвсүрэн |
Нам бус |
Хангай багийн малын эмч |
|
13 |
Цэдэвийн Жүгдэрнамжил |
МАХН |
Хяргас нуур ХХК захирал |
|
14 |
Түнжингийн Түдэв |
Нам бус |
Хоньчин |
|
15 |
Сайнбаярын Бат-Өлзий |
МАХН |
Малын эмч |
|
16 |
Гэнэнгийн Монгол |
МАХН |
Өндөр настан |
|
17 |
Санжаагийн Басан |
МАХН |
Дэлгэр багийн Засаг дарга |
|
18 |
Авирмэдийн Пүрэвдорж |
Нам бус |
Эрдэнэ ХХК-ны захирал |
|
19 |
Лхүндэвийн Дамдинсүрэн |
МАХН |
ХЭАА эзэн |
|
20 |
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
МҮАН |
Багш |
1996 – 2000 он:
Аймаг, нийслэл, сум дүүргийн ИТХ-ыг сонгох сонгуулийн хууль 1996 оны 08 дугаар сард батлагдсанаар, бүх шатны ИТХ-ыг сонгох сонгуулийн бие даасан хуультай болсон юм. Энэ хууль нь урьд өмнөх Ардын депутатуудын хурлыг сонгох сонгуулийн хуулиас эрс өөрчлөгдсөн олон намын тогтолцоо бүхий олон мандаттай, ардчилсан сонгуулийн тухай асуудлыг хуульчилж өгснөөрөө онцлог байв. Орон нутгийн хурлуудын сонгуулийн хуульд нам, эвсэл нэр дэвшигчдээ жагсаалтаар нэр дэвшүүлэх бөгөөд нэр дэвшигчдийн тоо, тухайн ИТХ-ын Төлөөлөгчдийн тооноос илүүгүй байна. Харин сум, дүүрэг, баг, хороо бүрд нэг нэг хүний нэрийг дээд шатны хуралд тухайн Засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгжийг төлөөлөн нэр дэвшүүлнэ гэж заасан байна. Энэ үеэс эхлэн ИТХ-ын төлөөлөгчийг 4 жилийн хугацаагаар сонгодог болсон байна.
2 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан сумын ИТХ нь МАХН-аас 13, МҮАН-аас 6, МСДН-аас 1, суудал авч ИТХ-ын даргаар Ёндоны Давааням, Засаг даргаар Цэгмидийн Цэвээнравдан нар сонгогдон ажиллаж байсан. Анхдугаар хуралдаанаа 1996 оны 11 дүгээр сарын 05-ны өдөр хийж байсан байна.
Тухайн үед сонгогдог ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
МҮАН |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
2 |
Цэгмидийн Цэвээнравдан |
МАХН |
Сумын засаг дарга |
|
3 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
МҮАН |
Засаг даргын орлогч |
|
4 |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
МАХН |
Засаг даргын Тамгын газрын дарга |
|
5 |
Даваагийн Нансалжав |
МАХН |
Нийгмийн даатгалын байцаагч |
|
6 |
Түнжингийн Лхагвасүрэн |
МАХН |
Хяргас нуур ХХК-ны захирал |
|
7 |
Ёндоны Давааням |
МАХН |
ИТХ-ын дарга |
|
8 |
Бандийн Сүхээ |
МҮАН |
Банкны эрхлэгч (1997.04.23-ны өдөр бүрэн эрх нь зогссон) |
|
9 |
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
МАХН |
Малын эмч |
|
10 |
Цэдэвийн Жүгдэрнамжил |
МАХН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
11 |
Санжаагийн Басан |
МАХН |
Дэлгэр багийн Засаг дарга |
|
12 |
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
МҮАН |
Багш |
|
13 |
Зунгаравын Батаа |
МАХН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
14 |
Цогоогийн Басанжав |
МАХН |
Хүний их эмч |
|
15 |
Мядар Ооной |
МАХН |
Сургуулийн захирал (нас барсан тул бүрэн эрх нь зогссон) |
|
16 |
Цэдэвийн Доржсүрэн |
МАХН |
Нийгмийн халамжийн байцаагч |
|
17 |
Бандийн Сэндэн |
МАХН |
Хяргас хоршооны дарга |
|
18 |
Жанчивын Баатар |
МСДН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
19 |
Баяраагийн Дашцэрэн |
МҮАН |
Малын эмч |
|
20 |
Дүрзээгийн Нямаа |
МҮАН |
Хичээлийн эрхлэгч |
|
21 |
Ядмаагийн Батмөнх |
МҮАН |
Боловсрол хариуцсан нягтлан бодогч (1997.04.23 нөхөн сонгогдсон) |
|
22 |
Магнайн Даш |
МАХН |
Цагаанхайрхан ХХК-ны нягтлан бодогч (1998.11.30 нөхөн сонгогдсон) |
2000 – 2004 он:
3 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан сумын ИТХ нь МАХН-аас 12, Ардчилсан холбоо эвслээс 5, Монголын ардчилсан шинэ социалист нам (цаашид “МАШСН” гэх)-аас 3 суудал авч ИТХ-ын даргаар Магнайн Даш, Засаг даргаар Даваагийн Нансалжав нар сонгогдон ажиллаж байсан.
Тухайн үед сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
АХЭ |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
2 |
Аюушийн Баярмагнай |
МАШСН |
Багш |
|
3 |
Даваагийн Нансалжав |
МАХН |
Сумын Засаг дарга |
|
4 |
Сүвдээгийн Цогбат |
МАХН |
Хоньчин |
|
5 |
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
АХЭ |
Сургуулийн захирал |
|
6 |
Батцэнгэлийн Хадбаатар |
МАХН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
7 |
Зунгаравын Батаа |
МАХН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
8 |
Цогоогийн Басанжав |
МАХН |
Хүний их эмч |
|
9 |
Бандийн Сэндэн |
МАХН |
Хяргас хоршооны дарга |
|
10 |
Магнайн Даш |
МАХН |
ИТХ-ын дарга |
|
11 |
Пүрэвжавын Даваадорж |
МАШСН |
Банкны нягтлан |
|
12 |
Мядарын Алтанхуяг |
АХЭ |
Хүний бага эмч |
|
13 |
Сайндайн Мөнхбат |
МАХН |
Бугат багийн засаг дарга |
|
14 |
Цэрэнжээн Батбуян |
МАХН |
Татварын байцаагч (шилжсэн тул бүрэн эрх нь зогссон) |
|
15 |
Монголын Давааням |
МАХН |
Мал зүйч |
|
16 |
Дандарын Намчин |
МАХН |
Малчин |
|
17 |
Ойноогийн Цэнд-Аюуш |
МАХН |
Хичээлийн эрхлэгч |
|
18 |
Лаваагийн Чимэд |
МАШСН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч (шилжсэн тул бүрэн эрх нь зогссон) |
|
19 |
Ёндоны Баяраа |
МАХН |
Нягтлан бодогч |
|
20 |
Чулууны Эрдэнэхүү |
АХЭ |
багш |
|
21 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
АХЭ |
Засаг даргын орлогч (2001.12.27 нөхөн сонгогдсон) |
|
22 |
Санжийн Батсүх |
АХЭ |
Багш (2001.12.27 нөхөн сонгогдсон) |
2004 – 2008 он:
4 дэх удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан сумын ИТХ нь МАХН-аас 12, Эх орон Ардчилсан эвслээс 8 суудал авч ИТХ-ын даргаар Лхамаагийн Лхагвасүрэн, Засаг даргаар Даваагийн Нансалжав нар сонгогдон ажиллаж байсан. Анхдугаар хуралдаанаа 2004 оны 11 дүгээр сарын 24-ний өдөр хийж байжээ.
Тухайн үед сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
ЭОАЭ |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
2 |
Аюушийн Баярмагнай |
ЭОАЭ |
Багш |
|
3 |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
МАХН |
Засаг даргын Тамгын газрын дарга |
|
4 |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
МАХН |
ӨАДЗ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
5 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАХН |
Бугат багийн Засаг дарга |
|
6 |
Даваагийн Нансалжав |
МАХН |
Сумын засаг дарга |
|
7 |
Төгөөгийн Төмөр-Очир |
МАХН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
8 |
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
МАХН |
ИТХ-ын дарга |
|
9 |
Сайнбаярын Бат-Өлзий |
МАХН |
Малын эмч |
|
10 |
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
ЭОАЭ |
Сургуулийн нийгмийн ажилтан (нас барсан тул бүрэн эрх нь зогссон) |
|
11 |
Бандийн Сэндэн |
МАХН |
Хяргас хоршооны дарга |
|
12 |
Жанчивын Баатар |
ЭОАЭ |
Инженер |
|
13 |
Баяраагийн Дашцэрэн |
ЭОАЭ |
Малын эмч |
|
14 |
Ядмаагийн Батмөнх |
ЭОАЭ |
Татварын байцаагч |
|
15 |
Лойровын Раднаабазар |
МАХН |
Байгаль хамгаалагч |
|
16 |
Ойноогийн Цэнд-Аюуш |
МАХН |
Сургуулийн захирал |
|
17 |
Санжийн Батсүх |
ЭОАЭ |
Багш |
|
18 |
Отгоны Мягмарсүрэн |
МАХН |
Малчин |
|
19 |
Шаравын Доржпалам |
ЭОАЭ |
Хичээлийн эрхлэгч |
|
20 |
Доржийн Чинбат |
МАХН |
Дэлгэр багийн засаг дарга |
|
21 |
Мөнхжавын Баялаг |
ЭОАЭ |
Багш (нөхөн сонгогдсон) |
2008 – 2012 он:
5 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан сумын ИТХ нь Ардчилсан намаас 14, МАХН-аас 7 суудал авч ИТХ-ын даргаар Цэдэвийн Бадамдорж, Засаг даргаар Лооройн Баатар нар сонгогдон ажиллаж байсан. Анхдугаар хуралдаанаа 2008 оны 12 дугаар сарын 29-ний өдөр хийж дараах төлөөлөгч нарын бүрэн эрхийг баталгаажуулж байжээ.
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
АН |
Сумын засаг дарга |
|
2 |
Аюушийн Баярмагнай |
АН |
Багш |
|
3 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
АН |
ИТХ-ын дарга |
|
4 |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
МАХН |
ӨАДЗ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
5 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАХН |
Малчин |
|
6 |
Даваагийн Нансалжав |
МАХН |
ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга |
|
7 |
Төгөөгийн Төмөр-Очир |
МАХН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
8 |
Мядарын Алтанхуяг |
АН |
Хүний бага эмч |
|
9 |
Чулууны Эрдэнэхүү |
АН |
Хичээлийн эрхлэгч |
|
10 |
Санжийн Батсүх |
АН |
Багш |
|
11 |
Отгоны Мягмарсүрэн |
МАХН |
Малчин |
|
12 |
Шаравын Доржпалам |
АН |
Хичээлийн эрхлэгч |
|
13 |
Мөнхжавын Баялаг |
АН |
Багш |
|
14 |
Сүхээгийн Ганболд |
МАХН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
15 |
Гэчинпилийн Анхбаяр |
АН |
Багш |
|
16 |
Шийтэвийн Жаргал |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
17 |
Түдэвийн Отгонбаатар |
АН |
Хайрхан багийн засаг дарга |
|
18 |
Цээдээн Цогбат |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
19 |
Хасагийн Нямаа |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
20 |
Цэрэний Нарантуяа |
АН |
Багш |
|
21 |
Баяраагийн Дагьмэд |
АН |
багш |
2012 – 2016 он:
6 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан сумын ИТХ нь Монгол ардын нам (цаашид “МАН” гэх)-аас 11, Ардчилсан нам (цаашид “АН” гэх)-аас 10 суудал авч ИТХ-ын даргаар Хадбаатарын Цогтбаяр, Засаг даргаар Цэндийн Цэвээнравдан (2012-2014), Төрөөгийн Сүхтулга (2004-2016) нар сонгогдон ажиллаж байжээ. Сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лооройн Баатар |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
2 |
Аюушийн Баярмагнай |
АН |
Багш |
|
3 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
АН |
Засаг даргын орлогч (квот) |
|
4 |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
МАН |
ИТХ-ын дарга |
|
5 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАН |
Бугат багийн Засаг дарга |
|
6 |
Цэдэвсүрэнгийн Мягмаржав |
МАН |
Малчин |
|
7 |
Цэндийн Пүрэвсүрэн |
МАН |
Малын эмч (квот) |
|
8 |
Сүхээгийн Булганхүү |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
9 |
Мөнхжавын Баялаг |
АН |
Багш |
|
10 |
Мядарын Алтанхуяг |
АН |
Хүний бага эмч (квот) |
|
11 |
Түдэвийн Отгонбаатар |
АН |
Хайрхан багийн Засаг дарга (квот) |
|
12 |
Цээдээн Цогбат |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
13 |
Хасагийн Нямаа |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
14 |
Шагдарын Нямдорж |
МАН |
Малчин |
|
15 |
Түдэвийн Цогтбаатар |
МАН |
Малчин |
|
16 |
Цэдэвийн Батхутаг |
МАН |
ЭМТ-ийн жолооч |
|
17 |
Цэрэнгийн Нарангэрэл |
МАН |
Холбооны эрхлэгч (квот) |
|
18 |
Оршихын Ганбат |
МАН |
Дэлгэр багийн засаг дарга (квот) |
|
19 |
Цэрэнсамбуугийн Сүрэнжав |
МАН |
Банкны теллер (квот) |
|
20 |
Шаравын Цогзолмаа |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
21 |
Гэлэгсэнгээгийн Тулгаа |
АН |
Малчин |
2016 – 2020 он:
7 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан ИТХ нь МАН-аас 11, АН-аас 10 суудал авч ИТХ-ын даргаар Аюушийн Баярмагнай, Засаг даргаар Цэндийн Цэвээнравдан нар сонгогдон ажиллаж байсан.
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
МАН |
Өндөр настан |
|
2 |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
3 |
Төгөөгийн Төмөр-Очир |
МАН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
4 |
Баттогтохын Батбаяр |
МАН |
Малчин |
|
5 |
Бадамдоржийн Мөнхбаяр |
МАН |
Хөгжмийн багш |
|
6 |
Цээдээн Цогбат |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
7 |
Гэчинпилийн Анхбаяр |
АН |
Багш |
|
8 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАН |
Засаг даргын орлогч |
|
9 |
Даваагийн Жамбал |
МАН |
Малчин |
|
10 |
Цэдэвийн Баянмөнх |
МАН |
Малчин |
|
11 |
Вандуухайн Сайнбилэг |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
12 |
Мөнхжавын Баялаг |
АН |
Багш |
|
13 |
Сүхээгийн Булганхүү |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
14 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
15 |
Цэндээгийн Цэвээнравдан |
МАН |
Засаг дарга |
|
16 |
Дэмбээгийн Батхишиг |
МАН |
Төрийн банкны захирал |
|
17 |
Цэндээгийн Цэнгэнбаяр |
АН |
Багийн эмч |
|
18 |
Аюушийн Баярмагнай |
АН |
ИТХ-ын дарга |
|
19 |
Аюушийн Балжинням |
АН |
Малчин |
|
20 |
Шаравын Цогзолмаа |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
21 |
Дамдины Батцог |
МАН |
Малчин |
2020 – 2024 он:
8 дахь удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан ИТХ нь МАН 14, АН 7 суудал авч ИТХ-ын даргаар Бэлэгийн Батцэнгэл, Засаг даргаар Хүдэрийн Дашзэвэг нар сонгогдон ажиллаж байсан. Анхдугаар хуралдаанаа 2020 оны 11 дүгээр сарын 04-ний өдөр хуралдуулсан.
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Аюушийн Баярмагнай |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
2 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАН |
ИТХ-ын дарга |
|
3 |
Сүхээгийн Булганхүү |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
4 |
Баяраагийн Дагьмэд |
МАН |
Багш |
|
5 |
Цэдэвийн Батхутаг |
МАН |
Дэлгэр багийн засаг дарга |
|
6 |
Вандуухайн Сайнбилэг |
АН |
Багш |
|
7 |
Доржийн Мэндбаяр |
МАН |
Эрүүл мэндийн төвийн дарга |
|
8 |
Жамбалын Түмэнбаяр |
МАН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
9 |
Цэндийн Жаргалсайхан |
МАН |
Малчин |
|
10 |
Жамъянгийн Оюунсувд |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
11 |
Төвдөөгийн Төгсбаяр |
МАН |
Багш |
|
12 |
Дагиагийн Содном |
МАН |
Малчин |
|
13 |
Баяртогтохын Баялаг |
МАН |
Багш |
|
14 |
Дамиасүрэний Баярсайхан |
МАН |
Малчин |
|
15 |
Мөрөөгийн Цэрэнтогтох |
МАН |
Хайрхан багийн Засаг дарга |
|
16 |
Бат-Очирын Доржоо |
АН |
Хайрхан багийн засаг дарга |
|
17 |
Аюушийн Өнөр |
АН |
Малчин |
|
18 |
Дашийн Самбалхүндэв |
АН |
Багш |
|
19 |
Даваажавын Өнөрбаян |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
20 |
Жангарын Ганбаатар |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
21 |
Баяндүүрэнгийн Балжинням |
МАН |
Соёлын төвийн дарга |
2024 – 2028 он:
9 дэх удаагийн сонгуулийн үр дүнгээр байгуулагдсан ИТХ нь МАН 10, АН 11 суудал авч ИТХ-ын даргаар Сүхээгийн Булганхүү, Засаг даргаар Вандуухайн Сайнбилэг нар сонгогдон ажиллаж байна. Анхдугаар хуралдаанаа 2024 оны 11 дүгээр сарын 04-ний өдөр хуралдуулсан.
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Нам, эвсэл |
Тухайн үеийн албан тушаал |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Дэмбээгийн Батхишиг |
МАН |
Төрийн банкны захирал |
|
2 |
Жамбалын Түмэнбаяр |
МАН |
Хангай багийн засаг дарга |
|
3 |
Хадбаатарын Жавхлан |
МАН |
Малчин |
|
4 |
Цэнд-Аюушийн Сүрэнжав |
МАН |
Хангай багийн ИНХ-ын дарга, малчин |
|
5 |
Даваасамбуугийн Батмөнх |
АН |
УИХ-ын Тамгын газрын хуулийн зөвлөх |
|
6 |
Даваахүүгийн Хүрэл-Эрдэнэ |
АН |
Засаг даргын орлогч |
|
7 |
Батцэндийн Мөнхбаяр |
АН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
8 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
9 |
Төвдөөгийн Төгсбаяр |
МАН |
Багш |
|
10 |
Вандуухайн Сайнбилэг |
АН |
Засаг дарга |
|
11 |
Мөрөөгийн Цэрэнтогтох |
МАН |
Хүүхэд, гэр бүл, нийгмийн ажилтан |
|
12 |
Дансалын Буянхүү |
МАН |
Уламжлалтын их эмч |
|
13 |
Амгалангийн Жамбал |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
14 |
Ванчигийн Түмэнбаяр |
АН |
Хайрхан багийн Засаг дарга |
|
15 |
Даваагийн Бат-Эрдэнэ |
АН |
Хайрхан багийн ИНХ-ын дарга |
|
16 |
Сүхээгийн Булганхүү |
АН |
ИТХ-ын дарга |
|
17 |
Дашийн Самбалхүндэв |
АН |
Багш |
|
18 |
Жангарын Ганбаатар |
МАН |
Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч |
|
19 |
Дондивсүрэнгийн Сайнхүү |
АН |
Багш |
|
20 |
Монголын Чимгээ |
АН |
Вакцинатор |
|
21 |
Даваагийн Батчимэг |
АН |
Сувилагч |
ЭРХЭМ ЗОРИЛГО: Иргэдээ дээдэлсэн, чадварлаг, хариуцлагатай, нутгийн өөрөө удирдах байгууллагыг төлөвшүүлэн хөгжүүлж, орон нутгийн хэмжээнд мөрдөх хууль эрх зүйн хэм хэмжээг иргэдийн нийтлэг эрх ашиг, сонирхолд нийцүүлэн батлан хэрэгжүүлэх
СТРАТЕГИЙН ЗОРИЛТ:
ü Сумын иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын хэвийн үйл ажиллагааг хангах, Хурлын зөвлөл, Хурлын хороодын хурлыг тогтоосон хугацаанд зохион байгуулж, эдийн засаг, нийгмийн тулгамдсан асуудлыг цаг алдалгүй шийдвэрлүүлэх
ü Хурлын байгууллагын дэргэдэх тусгай чиг үүрэг бүхий салбар зөвлөл, комиссын үйл ажиллагааг байгууллагын үйл ажиллагаатай уялдуулан зохицуулах
ü Захиргааны хэм, хэмжээ тогтоосон актыг боловсруулах, батлах, хянах, нийтэд хүргэх зохицуулалтыг боловсронгуй болгох
ü Бодлогын баримт бичиг, хуулиар олгогдсон чиг үүргийн хүрээнд хянан шалгах үйл ажиллагааны арга хэлбэр, зохион байгуулалтыг боловсронгуй болгож, үр нөлөөг дээшлүүлэх
ü Сумын ИТХ-ын ажлын албаны хүний нөөцийн бодлого, стандартыг хэрэгжүүлэх, төрийн албан хаагчдын мэдлэг чадварыг дээшлүүлэх
ü Санхүүгийн тайлан мэдээ, нягтлан бодох бүртгэлийн шинэтгэлийг хэрэгжүүлэх, худалдан авах ажиллагааг зохион байгуулах, төсвийн ил тод нээлттэй байдлыг хангах
ü Байгууллагын архив, албан хэрэг хөтлөлтийн стандартыг хэрэгжүүлэх, бичиг
хэргийн шийдвэрлэлтийг боловсронгуй болгох
ü Байгууллагын үйл ажиллагаа, бодлого шийдвэрийг олон нийтэд мэдээлэх, сурталчлах, түгээн дэлгэрүүлэх
ü Хүний эрх, жендерийн тэгш байдлыг хангах бодлогыг хэрэгжүүлэх
1992 – 1996 оны сонгуулиар байгуулагдсан сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга нь орон тооны бус, нарийн бичгийн дарга нь орон тооны, 1996 – 2000 оны сонгуулиар сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн дарга нь орон тооны, нарийн бичгийн дарга нь орон тооны бус болж, ИТХ-ын ажилтан гэдэг орон тооны бүтэцтэйгээр ажилласан байна. Улмаар 2000–2004 оны сонгуулиас хойш сумын ИТХ-ын тэргүүлэгчдийн дарга, нарийн бичгийн дарга нар орон тооны болж, 2013-2015 онд сумын ИТХ-ын дэргэд иргэний танхимын орон тооны ажилтантай болж, Монгол Улсын Засгийн газрын 2021 оны 12 дугаар сарын 14-ний өдрийн 376 дугаар тогтоолоор аймгийн иргэдийн Төлөөлөгчдийн Хурлын ажлын албаны бүтэц, аймаг, сумын иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын ажлын албаны орон тооны хязгаарыг тогтоосноор 2023 оноос орон тооны мэргэжилтэнтэй болсон.
2020 онд Монгол Улсын засаг захиргаа, нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хууль шинэчлэгдэн найруулагдаж ИТХ-ын Тэргүүлэгчид Зөвлөл болж өөрчлөгдсөн ба 2022 оноос уг заалт нь хэрэгжиж эхэлсэн.
ЧИГ ҮҮРЭГ:
ü Нутгийн иргэдийг төлөөлөх
ü Нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд нийтээр дагаж мөрдөх хэм хэмжээ тогтоох
ü Нутгийн захиргааны байгууллагын үйл ажиллагааг чиглүүлэх, хянах
ü Иргэдийн оролцоог хангах, олон нийтийн үүсгэл санаачилгыг дэмжих, хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх
ü Иргэдийн хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалах, төлөөлөх
ü Нутаг дэвсгэрийн хэмжээнд сахилга, дэг журмыг бэхжүүлэх ажлыг нэгдсэн удирдлагаар хангах
ü Орон нутгийн байгалийн баялаг, газрыг зүй зохистой ашиглах, хамгаалах
ü Орон нутгийн төсөв, санхүү өмчийн бодлого чиглэлийг тодорхойлж, өмчлөгчийн эрхийг хэрэгжүүлэх
ü Төрийн бодлого шийдвэрийн биелэлтийг нутаг дэвсгэртээ хангуулах, хяналт тавих
ü Хурлын байгууллагын зохион байгуулалт, өөрийн дэргэдэх байгууллагын үйл ажиллагааг чиглүүлэн удирдах
ü Эрх бүхий байгууллагад хуулиар харьяалуулснаас бусад нутаг дэвсгэрийн эдийн засаг, нийгмийн асуудлыг бие даан шийдвэрлэх
Сумын ИТХ-ын үе үеийн дарга нар
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Ажилласан хугацаа |
Нам, эвсэл |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
1992; 2004 - 2008 |
МАХН |
|
2 |
Цэгмидийн Цэвээнравдан |
1993 |
МАХН |
|
3 |
Ёндоны Давааням |
1994 - 2000 |
МАХН |
|
4 |
Магнайн Даш |
2000 – 2004 |
МАХН |
|
5 |
Цэдэвийн Бадамдорж |
2008 - 2012 |
АН |
|
6 |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
2012 - 2016 |
МАН |
|
7 |
Аюушийн Баярмагнай |
2016 - 2020 |
АН |
|
8 |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
2020 - 2024 |
МАН |
|
9 |
Сүхээгийн Булганхүү |
2024 оноос |
АН |
Сумын ИТХ-ын Нарийн бичгийн дарга нар
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Ажилласан хугацаа |
|
1 |
2 |
3 |
|
1 |
Цэдэвийн Жүгдэрнамжил |
1992 |
|
2 |
Лооройн Баатар |
1993 – 1996, 2000 – 2008 |
|
3 |
Цогтын Одгэрэл |
1996 – 2000 |
|
4 |
Даваагийн Нансалжав |
2009 – 2011 |
|
5 |
Ядмаагийн Батмөнх |
2012 оноос |
Сумын ИТХ-ын ажилтан, мэргэжилтэн ажиллагсад
|
Д/Д |
Овог, нэр |
Албан тушаал |
Ажилласан хугацаа |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
|
1 |
Нямдаваагийн Бааст |
Иргэний танхимын ажилтан |
2013 - 2015 |
|
2 |
Цогтгэрэлийн Одгэрэл |
Мэргэжилтэн |
2023 оноос |
Хяргас сумын ИТХ-ын тэргүүлэгчид
|
1992 он |
1993 он |
1994-1996 он |
|
||
|
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
Лооройн Баатар |
Ёндоны Давааням |
|
||
|
Лооройн Баатар |
Цэгмэдийн Цэвээнравдан |
Лооройн Баатар |
|
||
|
Цэгмэдийн Цэвээнравдан |
Санжаагийн Басан |
Цэгмэдийн Цэвээнравдан |
|
||
|
Түнжингийн Лхагвасүрэн |
Мядарын Ойноо |
Лхүндэвийн Дамдинсүрэн |
|
||
|
Ёндоны Давааням |
Цэдэвийн Бадамдорж |
Даваагийн Нансалжав |
|
||
|
1996-2000 он |
2000-2004 он |
2004-2008 он |
|
||
|
Ёндоны Давааням |
Магнайн Даш |
Лхамаагийн Лхагвасүрэн |
|
||
|
Лооройн Баатар |
Бандийн Сэндэн |
Бандийн Сэндэн |
|
||
|
Аниушкагийн Дашцэрэн |
Ойноогийн Цэнд-Аюуш |
Ойноогийн Цэнд-Аюуш |
|
||
|
Мядарын Ойноо |
Цэрэнжээгийн Батбуян |
Доржийн Чинбат |
|
||
|
Бандийн Сүхээ |
Монголын Давааням |
Шаравын Доржпалам |
|
||
|
Нөхөн сонгогдсон |
Лооройн Баатар |
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
|
||
|
Цэдэвийн Жүгдэрнамжил |
Аюушийн Баярмагнай |
Аюушийн Баярмагнай |
|
||
|
Жүгдэрийн Дагвасүрэн |
Нөхөн сонгогдсон |
Нөхөн сонгогдсон |
|
||
|
Бандийн Сэндэн |
Ёндоны Баяраа |
Лооройн Баатар |
|
||
|
2008-2012 он |
2012-2016 он |
2016-2020 он |
|
||
|
Цэдэвийн Бадамдорж |
Хадбаатарын Цогтбаяр |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
|
||
|
Шаравын Доржпалам |
Аниушкагийн Дашцэрэн |
Сүхээгийн Булганхүү |
|
||
|
Аюушийн Баярмагнай |
Оршихын Ганбат |
Гэчинпилийн Анхбаяр |
|
||
|
Чулууны Эрдэнэхүү |
Цэрэнгийн Нарангэрэл |
Цэдэвийн Бадамдорж |
|
||
|
Цэрэнгийн Нарантуяа |
Цэдэвийн Бадамдорж |
Аюушийн Баярмагнай |
|
||
|
Хадбаатарын Цогтбаяр |
Аюушийн Баярмагнай |
Дэмбээгийн Батхишиг |
|
||
|
Даваагийн Нансалжав |
Мядарын Алтанхуяг |
Бадамдоржийн Мөнхбаяр |
|
||
|
2020-2022 он |
2022-2024 он Зөвлөл |
2024-2028 он |
|||
|
Бэлэгийн Батцэнгэл |
Бэлэгийн Батцэнгэл |
Сүхээгийн Булганхүү |
|||
|
Баяртогтохын Баялаг |
Баяртогтохын Баялаг |
Жамбалын Түмэнбаяр |
|||
|
Мөрөөгийн Цэрэнтогтох |
Доржийн Мэндбаяр |
Дэмбээгийн Батхишиг |
|||
|
Баяндүүрэнгийн Балжинням |
Баяндүүрэнгийн Балжинням |
Дондивсүрэнгийн Сайнхүү |
|||
|
Жамбалын Түмэнбаяр |
Жамбалын Түмэнбаяр |
Монголын Чимгээ |
|||
|
Сүхээгийн Булганхүү |
Даваажавын Өнөрбаян |
Ванчигийн Түмэнбаяр |
|||
|
Вандуухайн Сайнбилэг |
Дашийн Самбалхүндэв |
Мөрөөгийн Цэрэнтогтох |
|||
|
|
Төвдөөгийн Төгсбаяр |
|
|||
|
|
Баяраагийн Дагьмэд |
|
|||
|
|
Цэдэвийн Батхутаг |
|
|||
|
|
Жангарын Ганбаатар |
|
|||
Хяргас сумаас аймгийн ИТХ-д сонгогдон ажиллаж байсан төлөөлөгчид:
|
1992-1996 он |
2008-2012 он |
|
1.Лхамаагийн Лхагвасүрэн (МАХН) |
1.Намсрайн Цэрэнбат (МАХН) |
|
2.Галсангийн Жүгдэрнамжил (МАХН) |
2012-2016 он |
|
3.Цэгмидийн Цэвээнравдан (МАХН) |
1.Тайвангийн Эрдэнэбат (АН) |
|
1996-2000 он |
2016-2020 он |
|
1.Цэгмэдийн Цэвээнравдан (МАХН) |
1.Тайвангийн Эрдэнэбат (АН) |
|
2000-2004 он |
2020-2024 он |
|
1.Түнжингийн Лхагвасүрэн (МАХН) |
1.Тайвангийн Эрдэнэбат (АН) |
|
2004-2008 он |
2024-2028 он |
|
1.Лхамаагийн Батнасан (МАХН) |
1.Раднаабазарын Баасанхүү (Бие даагч) |